راه و جاده ها از دیرباز مسیر تجارت، داد و ستد و انتقال فرهنگ ها بوده اند، بر کسی پوشیده نیست که شهر ها با قرار گرفتن در گره راه های بزرگ تبدیل به بازار شده اند و راه ها به چه میزان بر اقتصاد و فرهنگ شهر های میان راهی خود تاثیر گذاشته اند نگارنده در پایان نامه کارشناسی ارشد خود ثابت کرده است که گردشگری های بزرگ همچون ایام اربعین بر اقتصاد و فرهنگ شهر های میان راهی تاثیر مستقیم و موثر دارد.

با توجه به اهمیت این موضوع مدیریت کلان استان کرمانشاه اقدام به پرداختن به موضوع تردد زوار حسینی از مرز خسروی به سمت عراق در ایام اربعین حسینی کرد، این مهم جلو دادن موضوع آنقدر غلیظ شد که موجب گله بسیاری از خبرنگاران و کارشناسان امر شد به نحوی که این خبرنگاران مانند آنچه در نشست استاندار با اصحاب رسانه به مناسبت روز خبرنگار برگزار شد، معتقد بودند مدیریت استان بیش از اندازه به این موضوع پرداخته و سایر امورات استان را رها کرده است ، در تصدیق این مهم باید گفت که استانداری کرمانشاه بیش از دو ماه قبل از فرا رسیدن اربعین به حالت نیمه فعال درآمده و تمامی مسئولین در مرز خسروی حاضر بودند.
با مدیریت استاندار موضوع تردد زوار اربعین از مسیر خسروی مهم قلمداد شد اما آیا به اندازه اهمیت موضوع فعالیت صورت گرفت؟

تبلیغات؛ عنصر فراموش شده
اگر از مسیر بزرگراه کربلا یا همان مسیر تهران به کرمانشاه وارد استان کرمانشاه شوید متوجه خواهید شد هیچ گونه اعلانی دال بر فعالیت های صورت گرفته در مرز خسروی وجود نداشت به نحوی که وقتی از زوار حاضر در بیستون سئوال می کنیم ، بسیاری از آنها حتی نمی دانند مرز خسروی به صورت ۲۴ ساعته فعال و یا پارکینگی آماده شده است، و در آخر زمانی که در ورودی شهر اسلام آباد نظاره گر عبور حجم گسترده خودرو ها به سمت مرز مهران می نشینیم متوجه می شویم که استاندار و هیات همراه در موضوع تبلیغات و اطلاع رسانی جاده ای در موضوع فعالیت مرز خسروی نه تنها موفق عمل نکرده ، بلکه اصلا عملکردی نداشته است. اگر عملکردی در مرز خسروی صورت گرفته است و اگر این مرز آماده حضور میلیونی زائران است و اگر بدنبال تاثیرات مثبت فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی حضور عاشقان امام حسین(ع) در کرمانشاه هستیم، می بایست در یک سلسله تبلیغات محیطی هدفمند در استان کرمانشاه از کنگاور تا اسلام آباد غرب از طرفی و از کامیاران تا اسلام آباد غرب در مسیر دیگر با نصب بنر ها و بیلبورد های موثر و کارا ، اقدامات انجام شده در ابن مرز را معرفی کرده و زائران عبوری را برای استفاده به این مرز هدایت کنیم.
موکب محل میزبانی مردم از مردم
هنگامی که در زیارت اربعین قرار می گیریم ، متوجه می شویم که حجم گسترده ای از فعالیت موکب داران در کشور عراق توسط مردم اداره می شود و به زبان ساده اربعین فرصت پذیرایی عشاق الحسین از زوار الحسین است اما ظرفیت هیات های مذهبی در موضوع اربعین کاملا مفقود شده است به گونه ای که یکی از مسئولین موکب می گوید: چرا فرصت برپایی موکب در مرز را برای ما فراهم نکردند، چرا اطلاع رسانی صورت نگرفت که ما در کرمانشاه برای زوار جای خواب و غذا فراهم می کردیم و چرا ورودی های شهر رنگ بوی اربعین ندارد؟!
در مرز خسروی هیچ گونه امکانات قابل توجه ای برای زوار وجود ندارد و چند موکب دولتی هم که برپا شده است از مسیر اصلی حرکت زوار خارج است و باید به زور بلندگو زائران را به آنجا دعوت کرد. در واقع اربعین مال مردم است و باید توسط آنها مدیریت شود.
در تمامی نشست ها و گفتگو ها و مصاحبه های مدیریت استان بر اقدامات دولتی صورت گرفته تاکیید می شود اما هیچ اشاره و یا برنامه ای برای استفاده از ظرفیت هیات های مذهبی، سمن های مردمی و نهاد های غیر دولتی نمی شود، در حالی که این نهاد ها می توانند در زمینه جذب ، آموزش و خدمت رسانی صادقانه و بدون چشم داشت به زوار بسیار موفق تر از ارگان های دولتی فعالیت کنند.

نیاز واقعی، تبلیغات مجازی
یکی از موضوعاتی که در مدت دو ماه تعطیلی استانداری کرمانشاه و حضور در مرز خسروی بارها بدان اشاره می شد ، فعالیت ۹۴ گیت بود ، نگارنده این متن زمانی که قصد عبور از مرز داشتم تمامی گیت های فعال و غیر فعال را شمردم بیشتر ۴۰ گیت وجود نداشت و مردم در هنگام ورود به کشور عراق با یک ازدحام عجیب مواجه بودند ، البته این ازدحام در بخش آقایان بسیار بیشتر از بخش بانوان بود، مسیر کرمانشاه به مرز خسروی در طول مسیر در حجم گسترده ای از پیش به صورت چهار لاین و دو طرفه شده است و تنها مسیر خروجی شهر سرپل ذهاب به شهر قصرشیرین با مشکل مواجه است که علیرغم تاکییدات و بازدید های مکرر و موثر استاندار از مسیر هیچ اقدامی در بهسازی این مسیر ۳۰ کیلومتری صورت نگرفته است ، بنظر می رسد استاندار با هیات همراه با بالگرد به قصرشیرین سفر کرده هیچگاه متوجه این ۳۰ کیلومتر نشده است. این در حالی است که در مهران در مسیر شهر صلاح آباد تا شهر مهران ، با توجه به ضرورت موضوع ، این مسیر به سرعت تعریض و برای استفاده زائران در سال بعد آماده شد.

مرز خسروی محل استراحت، آماده شدن برای حرکت یا بازگشت زائران است اما زمانی که به عنوان یک زائر (نه به عنوان استاندار و با خدم و هشم) وارد مرز خسروی می شوید هیچ گونه امکانات بیشتری نسبت به سال های گذشته را در مرز شاهد نیستی، در ساعات شبانه کلا همه خواب هستند گویی که کسی باور ندارد مرز خسروی به صورت ۲۴ ساعته فعال است!

قسمت عراقی نقطه ضعف ماجرا
اگر استاندار قصد فعال شدن بیش‌از پیش مرز خسروی را دارد باید برای فراهم آوردن امکانات رفاهی در طرف عراقی علاوه بر جلسه و گفتگو و نشست های بی فایده اقدام های عملی انجام بدهد، احداث و سامان دهی پارکینگ خودرو های عراقی، احداث و فعال کردن مسیر های مناسب در سمت عراق و احداث موکب ها و یا امکانات رفاهی قابل توجه در قسمت عراقی باعث جذب رانندگان عراقی به این مسیر می شود ، به نحوی که به جرات می توان گفت سامان دهی پارکینگ خودرو ها در قسمت عراق هزینه بسیار کمی دارد اما در جذب و ساماندهی رانندگان عراقی بسیار موثر است.

حضور بازار نیاز زائران
هر کسی که یک بار به سفر اربعین مشرف شده باشد می داند احتمال خرید و بازارگرمی در ایام اربعین در کشور عراق بسیار سخت و مشکل است ، از طرف دیگر با توجه به ارزش ریال در مقابل دنیار، خرید در کشور عراق به هیچ وجه منطقی نیست، حال در نظر بگیرید خیل کثیری از زائران به این سفر مشرف شده و حال بنا به هر دلیل باید هدیه ای با خود برای عزیزان خود ببرند، طراحی و احداث بازار های موردی در این خصوص علاوه بر رونق اقتصاد منطقه ای سبب جذابیت مسیر برای زائران می شود، در این خصوص به همت شهرداری ماهیدشت و قصرشیرین اقداماتی صورت گرفت اما به هیچ وجه کافی نیست و نیازمند برنامه ریزی و گسترش بسیار بیشتری است.

جمع بندی: جذب ، هدایت و استفاده موثر از حضور زائران در مسیر اربعین حسینی نیازمند برنامه ریزی راهبردی و عملگرا است و با تبلیغات رسانه ای نمی توان همه را مجاب کرد که در این مرز اقدامی صورت گرفته، مردم باید ببینند اقدامی صورت گرفته است!
کمیل نظری – روزنامه نگار