فیلترینگ گسترده شبکه های اجتماعی از دولت قبل و سال ۹۸ آغاز شد و از سال گذشته رشدی بی‌سابقه داشت. فیلتر شدن شبکه‌های اجتماعی باعث از بین رفتن بسیاری از مشاغل کاربردی و مهم شد؛ بسیاری از فروشگاه‌های آنلاین تا مرز ورشکستگی پیش رفتند و بسیاری دیگر کارشان را تغییر دادند. این مشاغل می‌توانستند به اقتصاد کشورمان کمک کنند، اما حالا و با وضعیت فعلی، فیلترشکن‌فروشی که شغلی کاذب محسوب می‌شود، به یکی از پرسودترین مشاغل کشورمان تبدیل شده است.

اطلاعات منتشر شده توسط خبرگزاری‌های داخلی نشان می‌دهد نتیجه سانسور شبکه‌های اجتماعی، به‌وجود آمدن یک بازار بزرگ بوده است؛ بازاری که ماهانه ۸۰۰ میلیارد تومان از جیب شهروندان می‌زند به حساب فروشندگان فیلترشکن می‌ریزد.

جناب آقای زارع پور،  شما در  جایی  به شهروندان توصیه کرده اید  که برای حفظ امنیتشان در فضای مجازی، تا حد امکان از فیلترشکن‌های رایگان خارجی استفاده نکنند. این پیشنهاد هر چند تا حدی درست است؛ اما وقتی راهی برای دسترسی به پلتفرم‌های مفید مانند یوتیوب وجود ندارد، کاربران باید از چه راهی برای دسترسی به اطلاعات مفید استفاده کنند؟

جناب آقای  وزیر شما  که  فرموده اید  کاربران از فیلترشکن‌های رایگان خارجی استفاده نکنند! با این اوصاف، تنها حل باقی مانده استفاده از فیلترشکن‌های پولی داخلی است! شاید پاسخ مسئولین به سوال، استفاده از پلتفرم‌های داخلی باشد، اما با این پاسخ، یک سوال مهم‌تر به وجود می‌آید؛ کدام پلتفرم داخلی می‌تواند از نظر میزان و کیفیت محتوا به پای یوتیوب و دیگر وبسایت‌های کاربردی برسد؟ گذشته از این موضوع، فیلتر نبودن یوتیوب به‌تنهایی می‌توانست مسیری ساده برای کسب درآمد ایرانیان باشد و به وارد شدن ارز به کشور کمک کند؛ اما حالا تنها راه کسب درآمد از تولید محتوای تصویری آن هم بدون استفاده از فیلترشکن‌ها، آپارات است که از نظر محتوا و میزان درآمد، به گرد پای یوتیوب هم نمی‌رسد.

در چنین وضعیتی، بسیاری از کاربران مجبور هستند برای دنبال کردن محتوای مورد علاقشان یا دیدن ویدئوهای آموزشی در شبکه‌های اجتماعی فیلتر شده، سراغ خرید وی پی ان بروند. این روزها اگر تلگرام و اینستاگرام را باز کنید، حداقل با چند تبلیغ فروش فیلترشکن مواجه می‌شوید؛ فیلترشکن‌هایی که حداقل قیمت آن‌ها از بیش از ۵۰ هزار تومان آغاز می‌شود و اگر جزو کاربران حرفه‌ای یا پرمصرف باشید، باید تا ماهانه یک میلیون تومان هزینه کنید.

نکته قابل توجه این است که فروش هزار و ۸۰۰ میلیارد تومانی فیلترشکن در هر ماه تا سال گذشته عددی باورنکردنی بود؛ اما حالا با توجه به فیلتر شدن اینستاگرام که یکی از مهم‌ترین شبکه‌های اجتماعی برای کاربران ایرانی بود، این میزان از خرید وی پی ان قابل درک است.

طبق آمارهای منتشر شده، کشورمان بیش از ۷۰ میلیون کاربر فعال در اینترنت دارد. از این تعداد، ۴۸ میلیون نفر از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند. تا پیش از سال ۱۴۰۱ و فیلتر شدن اینستاگرام، بخش بزرگی از این کاربران از این شبکه اجتماعی استفاده می‌کردند؛ اما حالا با فیلتر شدن اینستاگرام، این جمعیت بزرگ به‌دنبال راهی برای دسترسی به این شبکه اجتماعی هستند.

 

اگر فیلترینگ اینستاگرام اتفاق نمی‌افتاد، احتمالا هیچ‌وقت شاهد به وجود آمدن بازار بزرگ وی پی ان های پولی نبودیم.

آمار دقیقی از سهم فیلترشکن‌های پولی در این بین وجود ندارد، اما برای محاسبه، فرض می‌کنیم در حداقلی‌ترین حالت، ۲۵ درصد کابران از فیلترشکن‌های پولی استفاده می‌کنند. این یعنی گردش مالی فروشندگان وی‌پی‌ان در ایران، ماهانه حدود هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان است. یعنی از آبان‌ماه سال گذشته تا امروز، دور زدن فیلترینگ برای کاربران ایرانی، در بهترین حالت حدود ۱۶ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان آب خورده است.

بدون شک همچنان بخش بزرگی از کاربران از فیلترشکن‌های رایگان استفاده می‌کنند؛ اما در حداقلی‌ترین حالت ممکن هم چیزی حدود ۲۵ درصد از کاربران سراغ راه‌حل دیگری می‌روند؛ یعنی خرید فیلترشکن‌. اگر فقط ۲۵ درصد از کاربران از فیلترشکن‌های پولی استفاده کنند، گردش مالی وی‌پی‌ان‌فروش‌ها به بیش از هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان می‌رسد.

هر چند اکثر کاربران تصور می‌کنند بیشتر سود فیلترینگ به جیب فیلترشکن‌فروش‌ها می‌رود، اما حقیقت این است که این بازار بزرگ، باعث سود عظیم اشخاص و شرکت‌های متفاوتی شده است. اگر آمار درآمد فروشندگان فیلترشکن درست باشد، این به‌معنای سود دو تا سه برابری آن‌ها در مقایسه با درآمد عملیاتی شرکت مخابرات ایران است. هزینه هر گیگابایت ترافیک فیلترشکن در اکثر موارد بسیار بیشتر از هزینه خرید یک گیگابایت اینترنت از شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی است و همین موضوع باعث سود بیشتر فروشندگان فیلترشکن در مقایسه با شرکت بزرگی مانند مخابرات ایران می‌شود.

 

با این حال شرکت‌های مخابراتی هم از فیلترینگ ضرر نکرده‌اند! فروش وی پی ان و بیشتر شدن استفاده کاربران از این ابزار باعث شده کاربران کمتری از ترافیک نیم‌بها استفاده کنند. در کنار این موضوع، با استفاده از وی پی ان، مصرف اینترنت کاربران هم بیشتر می‌شود و در نتیجه شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات مخابراتی، سود بیشتری به جیب می‌زنند. درگاه‌های پرداخت بانکی‌ هم که معمولا توسط فروشندگان فیلترشکن مورد استفاده قرار می‌گیرد سود خوبی از این راه به‌دست می‌آورند.

برای درک بهتر این موضوع، بهتر است یک مثال واقعی بزنیم. اگر تنها نیمی از کاربران برای خرید وی پی ان از روش کارت به کارت استفاده کرده باشند و برای هر پرداخت، ۷۲۰ تومان کارمزد از آن‌ها کم بشود، سودی ۴۰ میلیارد تومانی در یک بازه ۹ ماهه به بانک‌ها می‌رسد. درگاه‌های واسط خرید اینترنتی، کارمزدهای بیشتری دریافت می‌کنند و در صورت خرید با درگاه بانکی، سود ارائه‌دهندگان این درگاه‌ها چیزی حدود ۱۴ درصد خواهد بود. اگر نیمی دیگر از کاربران از این روش استفاده کنند سودی ۶۳ میلیارد تومانی به ارائه‌دهندگان درگاه پرداخت می‌رسد.

 

فیلتر شدن اکثر شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های خارجی باعث شده کاربران بدون تحقیق درباره امنیت یک فیلترشکن، سراغ خرید آن بروید و خود را در معرض مشکلات امنیتی قرار دهند. در کنار تمام این موضوع‌ها، بهتر است به یاد داشته باشیم با استفاده از فیلترشکن دیگر خبری از اینترنت نیم‌بها نخواهد بود و برای مثال بسته ۱۰۰ گیگابایتی شما در صورت خاموش نکردن VPN، پنجاه گیگابایت حساب خواهد شد و باید زودتر از موعد سراغ خرید بسته اینترنتی بروید.

خرید فیلترشکن این‌روزها برای بسیاری از ایرانی‌ها به یک ضرورت تبدیل شده است و بدون فیلترشکن، تولیدکنندگان محتوا، تریدرها، وبمسترها، فریلنسرها و… حتی امکان کسب درآمد هم ندارند. سال گذشته میانگین قیمت وی پی ان ۶۰ هزار تومان بود، اما حالا میانگین قیمت به ۱۵۰ هزار تومان رسیده است. با این وضعیت، می‌توان انتظار داشت در سال آینده، بازار فیلترشکن‌ها بسیار پرسودتر شود.

گفتگو با چند فروشنده وی‌پی‌ان نشان می‌دهد که ارائه‌دهنده‌های این سرویس به دلایل مختلف، از جمله گرانی دلار، چند برابر شدن هزینه‌های دور زدن فیلترینگ و افزایش هزینه‌ها پشتیبانی سرویس‌ها، گران‌تر شدن سرویس‌های وی‌پی‌ان را توجیه می‌کنند. دلیل اصلی گران‌تر شدن اما، فرمول ساده عرضه-تقاضا در اقتصاد است.

البته فروشندگان فیلترشکن هم افزایش قیمت را بی‌دلیل نمی‌دانند. با توجه به افزایش قیمت دلار، هزینه‌های دور زدن فیلترینگ چندین برابر شده و این افراد برای خرید سرور و پشتیبانی باید، بیشتر از سال قبل هزینه کنند. با این حال دلیل اصلی افزایش قیمت فیلترشکن، افزایش تقاضای کاربران ایرانی است.

جناب آقاثی وزیر !!  آنچه  بیان  شما  را قطعاٌ  بهتر از من می دانید ، ولی ای کاش برای  قانونی که وضع  شده  ارزش قائل باشید  و آنرا  به  150 هزار تومان نفروشید